Een Eenvoudige Seinsleutel

Bouw er twee en sein met elkaar

Een set seinsleutels zou in geen Scouting club mogen ontbreken. Seinen is leuk, maar ook erg moeilijk. Het is een leuke uitdaging om de beperkingen die het seinen met zich brengt, proberen te overwinnen. Er zijn tal van leuke spelletjes met seinen te bedenken. Ik beschrijf er een paar onderaan deze pagina. Maar eerst een bouwbeschrijving van een set seinsleutels.

Een seinsleutel kun je voor niet al te veel geld op de kop tikken op een rommelmarkt of winkel. Maar een professioneel aanvoelende sleutel kun je ook makkelijk zelf bouwen. Hieronder staat hoe.

Het Mechanisch Gedeelte

Het principe is een houten balkje dat is opgehangen tussen twee stalen haakse beugeltjes. Door de beugeltjes en het balkje loopt een bout, en ertussen zitten enkele ringetjes om het aanlopen te voorkomen. Verticaal door de balk (de sleutel dus) zijn twee bouten aangebracht, met de kop naar beneden. In de twee uiterste standen van de sleutel stoten de koppen van de bouten tegen een metalen plaatje op de grondplaat (bij mij spijker met bolle kop), en maken zodoende een elektrisch maak- en breekcontact. Met de moertjes zijn de bouten in uitsteekhoogte verstelbaar, stel ze zo in dat er maar een enkele millimeter speling is en het lekker aanvoelt bij het seinen. Aan de achterkant van de sleutel zorgt een simpel elastiekje tussen twee oogjes gespannen ervoor dat de sleutel omhoog gaat als de sleutel niet bediend wordt. In die stand is het breekcontact gesloten en het maakcontact geopend. Monteer het geheel op een plankje, en dat alles weer in een soort van kastje, zodat het tegen een stootje kan. In het kastje moet nog ruimte zijn voor een zoemer en een batterij. (En eventueel een morse spiekbriefje).

Het Elektrisch Gedeelte

Nodig zijn:

• Draad, soldeerspul en ander gereedschap.
• Een zoemertje.
• Een batterij (ik gebruik een platte van 4,5 volt).
• Een lang verbindingssnoer tussen de twee posten (2 aders).
• Plugjes om het snoer aan de sleutel te verbinden.

Bij de aanschaf van het zoemertje moet je erop letten dat het een schel hoog geluid geeft. Zoemertjes met een laag brommerig geluid zijn moeilijker te volgen, is mijn mening. Ik gebruik van die schelle elektronische (alarm-) zoemertjes. Bij deze moet je op de polariteit letten! (Rood is plus, zwart is min.)

Het zoemertje moet luid klinken bij de batterij die je gebruikt (:-)). Misschien wil je een rood ledje aansluiten parallel aan de zoemer. Soldeer het ledje en een weerstand van 470 ohm in serie aan de aansluitdraden van de zoemer. Als het ledje niet wil branden moeten de draden verwisseld worden. Een platte 4,5 volt batterij (dat zwarte ding op de foto), voor iedere post een. Gebruik beslist geen accu. Deze zijn erg gevaarlijk als er ergens een kortsluiting ontstaat. De enorme stroom die de accu kan leveren zal zoveel hitte opwekken, dat er bosbranden zouden door kunnen ontstaan.

De verbinding tussen de kabel en de sleutels moet met plugjes worden uitgevoerd, zodat de kabel maar op een manier kan worden aangesloten. De polariteit moet namelijk correct zijn. Ik gebruik van die kleine luidsprekerplugjes met een dunne pen en een brede dikke pen.

Het moeilijkst is het bedraden van het maakcontact en het breekcontact van de seinsleutel. Waar het draadje van de bewegende seinsleutel naar het vaste plankje gaat, heb ik het draadje in een spiraaltje gebogen om draadbreuk zoveel mogelijk te voorkomen (niet op de foto zichtbaar).

Bijzonder van dit schema is, dat hoewel er maar met één twee aderige kabel gewerkt wordt, er toch een heen en weer verbinding mogelijk is. Alleen de zoemer van de ontvangende post werkt, dat komt omdat alleen in de ruststand van de sleutel de zoemer op de kabel is aangesloten. Op het schema is de seinsleutel in ruststand getekend. Het bovenste pijltje is het breekcontact, en het onderste pijltje is het maakcontact.

Het Seinen met deze Sleutels

Als er in het echt met deze sleutels gewerkt gaat worden, is het belangrijk dat de twee posten op geen enkele andere manier elkaar kunnen of mogen communiceren. Anders krijg je dat ze elkaar gaan toeschreeuwen "Nee, dat was verkeerd gegaan, overnieuw" of "Doe het nog eens, ik begrijp het niet". Spreek dus met de deelnemers een bepaald protocol af, zodat je de andere post snel kunt duidelijk maken wat er bij jou aan de hand is.

• Hoe roep je iemand op voor een verbinding (nieuw bericht).
• Hoe zeg je: "Even wachten, ik ben nog niet helemaal klaar".
• Hoe vertel je de andere post dat je wel / niet klaar bent om een bericht te ontvangen.
• Hoe vertel je dat je het bericht niet hebt begrepen.
• Hoe vertel je dat je een fout gemaakt hebt.
• Hoe vertel je dat je klaar bent en dat nu de andere post mag seinen.
• Hoe bevestig je dat je het bericht goed hebt ontvangen.

Verder is het verstandig om bij de eerste keer niet het hele alfabet te gebruiken, maar een beperkte tekenset (bv 10 tekens). Terwijl er geseind wordt moet het 'di-dah' systeem gebruikt worden. De 'dah' (streep) moet 3x zo lang uitgesproken en geseind worden dan de 'di' (punt). Gebruik dus niet het 'punt-streep' systeem. Dat werkt niet omdat de twee woorden ongeveer even lang worden uitgesproken.

Een leuk spelletje om mee te beginnen is Vier op een Rij. Neem (2 velletjes, voor iedere post 1) ruitjespapier en teken daarin 10 kolommen. Iedere kolom is 'genummerd' met een letter. Post A seint een letter naar post B. Dat betekent dat er een kruisje getekend wordt op het laagste vrije punt in die kolom (Bovenop het eventuele vorige kruisje). Post B seint de letter terug als bevestiging, en stuurt daarop een nieuwe letter als hun zet. Die positie wordt dan ook genoteerd in een andere kleur onderaan de kolom van die letter. Post A is dan klaar voor de derde zet. Zo gaat het spel door totdat een partij vier schijven van zijn kleur op een rij heeft; horizontaal, verticaal of diagonaal. Dit is een favoriet spelletje bij de Verkenners.

Zeeslag is een spelletje dat technisch wat meer van de spelers vergt. Probeer het maar eens; bij ons eindigt het meestal in een complete chaos. En zeg nou zelf, niets is frustrerender dan een oorlog die onbeslist is gebleven!

Voor het leren van het morse-alfabet moet ik zeggen dat er maar 1 manier is: gewoon in je hoofd stampen. Oplezen van een papiertje werkt niet, het bericht komt dan te korrelig over. En het beroemde ezelsbruggetje van de lettergrepen werkt misschien wel bij het omzetten van letter naar morseteken, maar niet andersom.

Links

• Veel meer over morse vind je in de Wikipedia
• Om met zonlicht te seinen bouw je een seinspiegel

White Lio - 15-01-2015

Mooi project, duidelijke uitleg! Ik ga hiermee aan de slag. Ben net aan het starten met het leren van morse code, erg interessant allemaal!

Thanks voor dit project!

job - 03-09-2014

cool ding

jos pagen - 27-08-2014

Kunt u er een voor mij maken????

dafuq - 25-03-2013

ik moet een verslag van 12 pagina's maken over een seinsleutel maar wat moet ik er dan in zetten?

Schrijf je verslag in morse-code. Dan krijg je je blaadjes snel vol -DK

Sean hArdneada - 16-09-2012

Eindelijk en goede uitleg om als hobbyist een seinsleutel zelf te bouwen. Ik ga meteen aan de slag !

timo - 27-05-2012

heel grappig ik heb er zelf ook eentje gebouwd